تحلیل و سطح بندی جاذبه های گردشگری استان اردبیل

گردشگری به‌مثابه پدیده‌ای تمدنی، با تأثیرات متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی همراه است و رونق و رشد آن به عواملی متعددی مانند وضعیت آب‌و‌هوایی مطلوب، فرهنگ غنی ملت‌ها، مناظر دیدنی، بهره‌مندی از شبکه‌های ارتباطی، دردسترس‌بودن مراکز تفریحی و از همه مهم‌تر آثار تاریخی و تمدن‌های گذشته بستگی دارد. در این بین، استان اردبیل از جمله استان‌هایی است که پتانسیل‌های بسیار زیادی در زمینة گردشگری دارد و ارزیابی ویژگی‌های جغرافیایی گردشگری و جاذبه‌های تاریخی و معماری شهرستان‌های این استان گامی برای ورود به توسعة نواحی محروم این منطقه است. گفتنی است شناخت جاذبه‌های گردشگری موجود و رتبه‌بندی نواحی گردشگری از ابعاد مهم و گام‌های اولیه برای برنامه‌ریزی گردشگری به‌شمار می‌آید. در پژوهش حاضر با استناد به منابع کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی و به‌منظور رتبه‌بندی شهرستان‌های استان اردبیل از نظر جاذبه‌های گردشگری، از نوزده شاخص در سه گروه جاذبه‌های ژئوتوریستی، جاذبه‌های تاریخی- معماری و حیات‌وحش و مناطق حفاظت‌شده استفاده شده است. روش تحلیل سلسله‌مراتبی نیز به‌منظور تعیین اوزان شاخص‌ها و روش پرومته، برای رتبه‌بندی شهرستان‌ها به‌کار رفته است. از بین شاخص‌های استفاده‌شده در انجام رتبه‌بندی، وجود چشمه‌ها و آبگرم‌های معدنی، مهم‌ترین و تأثیرگذارترین شاخص از بین شاخص‌های ژئوتوریستی و تاریخی- معماری تلقی می‌شود. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد شهرستان سرعین با وجود کمبود برخی جاذبه‌های مهم تاریخی- معماری، در رتبة اول شهرستان‌های استان قرار گرفته و شهرستان‌های اردبیل، مشکین‌شهر، نمین، پارس‌آباد، بیله‌سوار، نیر، گِرمی، کوثر و خلخال در رتبه‌های بعدی این مقایسه جای گرفته‌اند. درنهایت به‌منظور افزایش توانمندی جذب گردشگران با عنایت به نتایج مطالعه، پیشنهادهایی ارائه شده است.